poniedziałek, 27 maja 2013

Buntownik Walenty

Właśnie się zorientowałem, że już dawno moje poszukiwania wyszły poza nazwisko Chudzik i Zakręt. Taka jest kolej rzeczy w badaniach genealogicznych. Drugą rzeczą z której zacząłem sobie zdawać sprawę to fakt, że można mieć kilku a nawet kilkunastu dziadków z przedrostkiem "pra", w dodatku w tzw. prostej linii. To oczywiście ciekawostka, która na niektórych nie zrobi żadnego wrażenia. Ja jednak uważam, że  podejmując się zbierania informacji o dziejach rodziny nie sposób ich pominąć. Dzisiaj coś o rodzinie GOŁDYN. Na początku wyjaśnię tylko etymologię tego nazwiska. Nazwisko Gołdyn / w XVIII i XIX w częściej GAŁDYN/ pojawiło się na ziemi ostrzeszowskiej prawdopodobnie wraz z powstawaniem na niej tzw. pustkowi w XVII w. Wyobrażam to sobie w ten sposób, że oto w okolicach dzisiejszego Czajkowa i Kraszewic osiedlają się chłopi, którzy nadają początek późniejszym wsiom. Tak właśnie mogło być w przypadku chłopa o nazwisku Gałdyn, który dał początek swojemu rodowi. Miejsce w którym sie osiedlił było zwane na początku XIX w Pustkowiem Gałdyny.

Położenie Pustkowia Gołdyny. Pocz. XIXw
Na próżno szukać na współczesnej mapie tego miejsca. Według mnie obecnie znajduje się tam dobrze znana Zakrętom wieś Michałów.

Pamiętam z dzieciństwa, że nazwisko Gołdyn przewijało sie tu i ówdzie. Mówiono: "Gołdynka to, Gołdynka tamto..." :) Oczywiście w Piotrowicach. Wtedy nikt nie zdawał sobie sprawy z tego, że rodziny Zakrętów i Gołdynów są ze sobą spokrewnione od  02 lutego 1819 roku. /2013 - 1819 = 194 lata/

02 lutego 2019 roku został zawarty w kościele parafialnym w Kraszewicach związek małżeński pomiędzy Wojciechem Zakrętem a Marianna Gołdynówną, córką Adama Gołdyna z Pustkowia Gołdyny. O tym wydarzeniu pisałem obszerniej w tym miejscu. Marianna Gołdynówna przyjmując nazwisko po mężu stała się zarazem moją 4 x prababką. 
Fragment aktu małżeństwa Wojciecha Zakręta z Marianną Gołdyn 1819 r.

W tym miejscu chciałbym jednak opowiedzieć o dziadku Marianny Zakręt, moim 6x pradziadku Walentym Gołdynie / 1739-1819 /. Był prawdopodobnie bezpośrednim potomkiem założycieli Pustkowia Gołdyny. Dlaczego to właśnie on przykuł moją uwagę? Otóż pamięć o nim zachowała się w przekazach i dokumentach archiwalnych jako o człowieku, któremu na sercu leżało dobro innych ludzi a nade wszystko poszanowanie własnej godności. W swoim długim jak na tamte lata życiu / dożył 80 lat / dał temu wyraz zapewne nie raz. Do historii jednak mój Pradziad przeszedł za sprawą wydarzeń z 1789 roku. Wówczas to na opisywanych przeze mnie terenach doszło do chłopskiego buntu przeciwko pańszczyźnianemu wyzyskowi. Na czele grupy niezadowolonych chłopów oprócz  Walentego Gołdyna stanęli jeszcze Jan Wojtasik, chłop z Kuźnicy Grabowskiej oraz Jan Pawlik, gospodarz z Kraszewic. Bunt rozniósł się szerokim echem po okolicznych wsiach i pustkowiach. Jego skutkiem było zaprzestanie przez jego uczestników płacenia staroście grabowskiemu księciu Radziwiłłowi czynszów i innych należności z tytułu pańszczyzny.   Spór chłopski ze starostą grabowskim trwał 3 lata. W 1792 do Kraszewic przysłano przedstawicieli ówczesnych władz królewskich, którzy po zapoznaniu się ze sprawą, jednoznacznie i ostatecznie określili  ciężary i daniny jakie winni chłopi płacić na rzecz  starosty grabowskiego. Wkrótce też sprawę uznano za zamkniętą a chłopi zostali zmuszeniu do zaprzestania buntu.





4 komentarze:

  1. Witam!
    Panie Pawle. Pisałem już do Pana w tamtym miesiącu na temat map. Dziękuję bardzo za strony podane przez Pana znalazłem tam między innymi mapy mojej rodzinnej wsi z okresu 1911-1945, czy też mapę okolic rodzinnej wsi mojej żyjącej jeszcze prababci z 1933 (wieś Kosatka, par. Brąszewice). Nie udało mi się znaleźć jedynie jednej mapy na której bardzo mi zależy. Chodzi mi o mapę z 1802r., która często pojawia się w Pana wpisach na blogu, które czytam zresztą z wielkim zainteresowaniem. Czy obejmuje ona może okolice Godynic na południowy-wschód od Czajkowa? Jeśli tak, to gdzie mogę ją znaleźć?
    Pozdrawiam:
    Filip Skurzewski

    OdpowiedzUsuń
  2. Proszę o kontakt mailowy. Spróbuje pomóc.

    OdpowiedzUsuń
  3. Dzien dobry, jestem francuska. moja mama jest polka, chudzik sie nazywa. czy pan mowi po angielsku bo muy polski nie jest dobry. dzienkuje. Stefcia

    OdpowiedzUsuń