CZESŁAW BEDNARCZYK – REŻYSER Z DŁUŻYNY

 

Czesław Bednarczyk ok 1964

       134 lata temu, 5 lipca 1889 roku w Radomicku koło Leszna urodził się Czesław Bednarczyk. W Dłużynie prowadził gospodarstwo rolne, posiadał kuźnię i warsztat ślusarski. Przez wiele lat służył tutejszej społeczności jako sołtys, członek władz gminnych i gromadzkich. Był przed II wojną światową ławnikiem sądowym a nawet członkiem Rady Nadzorczej Spółdzielni "Rolnik" w Śmiglu. Swoją działalność w obszarze kultury prowadził już w czasach zaboru pruskiego. Wówczas to propagował wśród mieszkańców Dłużyny czytelnictwo polskiej prasy i literatury. Prowadził, zapewne we własnym domu, punkt czytelni ludowej, gromadząc i udostępniając polskie książki  i czasopisma. Współorganizował pierwsze w Dłużynie kółko rolnicze i był jego sekretarzem przez kilkadziesiąt lat. Ten niezwykle aktywny obywatel Dłużyny jeszcze przed wybuchem I wojny światowej zaszczepił wśród mieszkańców wsi miłość do teatru. Reżyserował amatorskie spektakle teatralne. Tą działalność kulturalną prowadził także po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku a także po II wojnie światowej. Swój pierwszy spektakl pt. „Koszyk kwiatów” sztukę w 5 aktach J. Chociszewskiego Czesław Bednarczyk wyreżyserował w 1908 roku. Został za to ukarany przez władze pruskie karą finansową w wysokości 5 marek. Kolejnymi reżyserowanymi przez niego przedstawieniami były: "Sąsiedzi" P. Kołodzieja, "Mazepa" J. Słowackiego, "Chata za wsią" Galasiewicza i Mellerowej oraz "Pan Dulski" Gabrieli Zapolskiej. Teatr amatorski stał się jego prawdziwą pasją. Czesław Bednarczyk (przy współudziale Ignacego Michałowskiego i Julianny Majchrzak) reżyserował spektakle aż do końca lat 60 tych XX w. Były to przedstawienia wystawiane pod szyldem organizacji młodzieżowych, Ochotniczej Straży Pożarnej lub Komitetu Rodzicielskiego. Wystawiono między innymi takie sztuki jak: w 1947 r. „Gwałtu, co się dzieje”  A. Fredry, w 1957 r. „Czekaj, ja wrócę” M. Wodzyńskiego, w 1960 r. „Fircyk w zalotach” F. Zabłockiego, w 1961 r. „Majster i czeladnik” J. Korzeniowskiego, w 1962 r. „Karpaccy górale” J. Korzeniowskiego, w 1964 r. „Wesele Fonsia” R. Ruszkowskiego, w 1966 r. w „Dom pod Oświęcimiem” T. Hołuja, w 1970 r. „Biała Cyganka” I. Kraszewskiego. We wszystkich przedstawieniach chętnie brała udział młodzież dłużyńska. Czesław Bednarczyk wystawiał swoje spektakle w sąsiednich wsiach np. w Bukówcu Górnym. Pomagała mu w tej mrówczej pracy jego żona Maria z Kędziorów wraz z córkami. Według Zdzisława Smoluchowskiego tylko do roku 1930 Czesław Bednarczyk wyreżyserował około 30 sztuk. 

       W 1912 roku Czesław Bednarczyk został wybrany do Rady Gminnej Dłużyny.   Już na samym początku swojej działalności w Radzie Gminy zrodził się w nim pomysł aby wybudować brukowaną drogę przez wieś. Przekonał  mieszkańców do tej idei i namówił władze powiatu w Śmiglu do zrealizowania projektu. 

       W Latach 1914-1917 jak większość młodych mieszkańców Wielkopolski został przymusowo wcielony do armii pruskiej. Walczył na froncie wschodnim, gdzie w 1916 roku został ranny w bitwie pod Berezyną (dziś teren Białorusi)  a w 1917 roku trafił do niewoli rosyjskiej pod Stanisławowem (Ukraina). Z niewoli powrócił schorowany w styczniu 1919 roku.

     Czesław Bednarczyk był głównym współzałożycielem stowarzyszenia pod nazwą „Ochotnicza Straż Pożarna w Dłużynie”. Na podaniu z 1935 roku o zarejestrowanie stowarzyszenia przez wojewodę poznańskiego figuruje 15 nazwisk mieszkańców Dłużyny. Podpis Czesława Bednarczyka odnajdujemy na pierwszym miejscu a na miejscu 9 podpis jego syna Józefa. Ostatecznie stowarzyszenie „Ochotnicza Straż Pożarna” w Dłużynie zarejestrowane zostało w Rejestrze Stowarzyszeń i Związków Poznańskiego Urzędu Wojewódzkiego pod numerem 919 w dniu 23 marca 1936 roku.

      W tym samym 1935 roku Czesław Bednarczyk został wybrany do Rady Nadzorczej spółdzielni rolniczo-handlowej „Rolnik” w Śmiglu. Po zakończeniu II wojny światowej działał społecznie na rzecz odtworzenia tej spółdzielni w sąsiednich Włoszakowicach. W rezultacie w październiku 1945 roku współtworzył Gminną Spółdzielnie we Włoszakowicach, która wkrótce wchłonęła „Rolnika”. Należy wspomnieć, że Czesław Bednarczyk pełnił funkcję w Radzie Nadzorczej GS  a w 1948 roku został jej przewodniczącym.

     Pomimo tak poważnych „zajęć” jakimi się imał nie zapomniał Czesław Bednarczyk o swojej miłości do kultury, wiedzy i historii. Jako lokalny patriota i działacz społeczny był częstym gościem w Szkole Podstawowej w Dłużynie. Podczas spotkań z młodzieżą opowiadał o swoim ciekawym i bogatym w wydarzenia życiu. Wspominał o tym w swoich notatkach ówczesny dyrektor szkoły p. Antonii Kaczmarek. Czesław Bednarczyk współpracował również z dyrektorem szkoły podstawowej w Krzycku Wielkim Marianem Niedźwiedzińskim, znanym działaczem kulturalnym.  W 1962 roku Marian Niedźwiedziński,  skierował prośbę do Czesława Bednarczyka aby ten opisał swoje wspomnienia z czasów kiedy to Wielkopolska walczyła  z niemieckim zaborcą o utrzymanie na tych terenach polskiego języka i polskiej kultury. Efektem tego był list napisany przez Bednarczyka do  Niedźwiedzińskiego, szczegółowo opisujący stosunki społeczne panujące w gminie w czasach II Rzeczypospolitej oraz w zarządzie Spółdzielni „Rolnik”.

      Czesław Bednarczyk w grudniu 1947 roku uczestniczył w założycielskim zebraniu Oddziału Parafialnego „Caritas” w Dłużynie, na którym został wybrany jego sekretarzem. Przez wiele lat był aktywny członkiem rady parafialnej w Dłużynie. Ówczesny proboszcz dłużyński ks. K. Urbanowski traktował go jako swojego cyt: najlepszego doradcę. 

         Czesław Bednarczyk przyczynił się w znaczący sposób do elektryfikacji wsi Dłużyna.  Pełnił funkcję przewodniczącego komitetu elektryfikacji, który zawiązał się w dniu 10 maja 1957 roku. W dniu 5 listopada 1957 roku jako przewodniczący komitetu podpisał umowę kredytową z Bankiem Rolnym na kwotę 150 tys. w celu wykonania zadania elektryfikacji wsi. 17 stycznia 1958 roku zawarł umowę z Zakładem Elektroinstalacyjnym Stanisława Krawczyka ze Szczecina na wykonanie potrzebnych prac. 31 marca 1958 roku Komisja wystosowała pismo do Zarządu Elektryfikacji Rolnictwa, który przydzielał transformatory, z prośbą o odpowiedni transformator. 17 Lipca 1958 roku Zarząd Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie zlecił Poznańskiemu Przedsiębiorstwu Elektryfikacji Rolnictwa sprzedaż transformatora Komitetowi Elektryfikacji Wsi Dłużyna. 21 listopada 1958 roku Czesław Bednarczyk podpisał oświadczenie, że został poinformowany, że oddana do użytku sieć jest pod napięciem. Ostatnim akordem elektryfikacji wsi pod kierownictwem Czesława Bednarczyka było oddanie do użytku oświetlenia ulicznego w Dłużynie. Nastąpiło to w 1959 roku. Protokół odbioru tych prac podpisał osobiście Czesław Bednarczyk. W 1937 roku za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej Czesław Bednarczyk został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi.

 

Wspomnienie o Czesławie Bednarczyku można odnaleźć w czasopiśmie "Nasze Jutro" numer 388/2023 (ze stycznia 2023)

 

  Wybrane źródła:

 1.  Ksiądz Leszek Grzelak "Kronika parafii św. Jakuba w Dłużynie do 1945 roku oraz dawnej parafii w Charbielinie"

2.    Blog genealogiczny http://hudzikowie.blogspot.com/

3.    Gazeta „Nowy Kurier” wydanie z 13 sierpnia 1937 roku.

4.    Korespondencja Mariana Niedźwiedzińskiego z Czesławem Bednarczykiem

5.    Opracowanie Konrada Bednarczyka pt: „Nasz Dziadek”

6.    Opracowanie Konrada Bednarczyka w „Nasze Jutro” pt. „Sercem za serce”

7.    Fragmenty wspomnień Ignacego Michałowskiego

8.    Panorama Leszczyńska 08.1986 r. Z. Smoluchowski „Tradycje ruchu amatorskiego”

9.    Pamiątki rodzinne po Czesławie Bednarczyku

1L Leszczyńska Biblioteka Cyfrowa https://www.lbc.leszno.pl/

11. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa https://www.wbc.poznan.pl/dlibra

12. Biblioteka Narodowa Polona https://polona.pl/