Władysław Reymont spojrzał na Marcina Chudzika

Gęsówka - wybieram się tam jeszcze w tym roku. Układ, zawarty z Beatą jest prosty: odwiedzamy rodzinkę w Łęczycy a następnie wracamy do Lusówka przez Ziemie Sieradzką, zawijając do Brodni, Dzierząznej, Wągłczewa, Józefowa, Gęsówki i Charłupii Wielkiej. Taka to będzie wycieczka, podczas której wykonam mnóstwo zdjęć miejsc, które były rodzinnymi stronami Chudzików spod znaku Tomasza. Może zahaczymy o Mielcuchy i Michałów, gniazdo Zakrętów? Kto wie. Jednak najbardziej jestem ciekawy Charłupii Wielkiej oraz Gesówki. Choć w tej ostatniej Chudzikowie żyli tylko przez kilkanaście lat, to ciekawi mnie klimat tego miejsca. Sama świadomość, że w tej wsi przyszedł na świat pradziadek Marcin jest dość ekscytująca. Z Gęsówką wiąże się parę kwestii jeszcze niewyjaśnionych.

Kwestia pierwsza: gdzie się podział Tomasz i Katarzyna - dziadkowie Marcina ?

Nie wiem. Tomasz Chudzik jest wymieniony jako stawający w  akcie śmierci swojej czteromiesięcznej wnuczki Józefy Chudzik. Jej matką była Marianna Chudzik, ciotka Marcina. Było to wczesną wiosną 1896 roku. W akcie tym jest wymieniony jako kolonista z Gęsówki. Był wiec stałym mieszkańcem tej wsi. Dobiegał sześćdziesiątki. Spodziewałem się więc, że czasy jego wędrówek ze wsi do wsi już się skończyły. Dlatego zdziwiłem się gdy nie znalazłem aktu śmierci Tomasza. Katarzyny zresztą też. Gdyby do końca życia mieszkali w Gęsówce, to natrafiłbym na akty zgonów ich dwojga w parafii Charłupia Wielka. Tymczasem nic. Sprawdziłem do 1920 roku. Akty od 1912 do 1920 roku znajdują się w Urzędzie Stanu Cywilnego we Wróblewie. Przemiła Pani Urzędniczka zapewniła mnie w rozmowie telefonicznej, że nie ma śladu Chudzików w swoich rejestrach. Czyżby w tzw. międzyczasie Tomasz i Katarzyna znowu zmienili miejsce zamieszkania? Gdzie zostali pochowani?

Kwestia druga: Klemens Chudzik i jego opieka nad Marcinem.

Nie będę szczególnie dociekał prawdy. Chcę wierzyć, że Franciszka miała swoje poważne powody, dla których przekazała syna swojemu bratu pod opiekę. Można by rzec, że dzięki temu i ja na tym skorzystałem. Jak? A choćby tym, że jestem:)

Klemens Chudzik pożegnał się z Gęsówką około 1911 roku.  Na pewno nie było łatwo podjąć taką decyzję. jest bardzo prawdopodobne, że jedną z przyczyn przeprowadzki do Mielcuch były powody ekonomiczne. Jadwiga z Grzegorków, żona Klemensa pochodziła z zamożniejszych chłopów. Jej ojca stać było na zatrudnianie podczas żniw sezonowych robotników rolnych. Może  właśnie w tym Klemens i Jadwiga widzieli swoją szansę na lepsze życie ? Klemens i Jadwiga poznali się podczas wesela w parafii Wojków. Ślub wzięli w Mielcuchach, rodzinnej wsi Jadwigi. Niestety nie wiem dokładnie kiedy ale musiało to być około 1904 roku. Po ślubie młodzi zamieszkali w Gęsówce. Tam przyszło na świat ich dwoje pierwszych dzieci Jan w 1905 roku i Marianna w 1909 roku. W 1911  roku urodził się Marcin ale już w Mielcuchach. Mój pradziadek Marcin wyjechał do Mielcuch razem z Wujostwem. W Mielcuchach związał się ze Stanisławą Chudzik by wkrótce się z nią ożenić.

Kwestia trzecia: Władysław Reymont. Czy miał okazję spojrzeć na Marcina Chudzika?

To z pozoru prowokujące i małostkowe pytanie wcale według mnie nie jest pozbawione sensu. Władysław Reymont przebywał w Charłupii Wielkiej w latach 1911-1913. Za pieniądze uzyskane z odszkodowania za utracone zdrowie podczas wypadku kolejowego kupił w Charłupii murowany dworek z XVII w. Zamieszkał w nim z żoną. Znany już wówczas autor "Chłopów" zaprzyjaźnił się z tutejszymi chłopami. Nie stronił od nich. Wręcz przeciwnie - napisał cykl nowel pt" Rozbity dzwon", poświęcony tutejszej społeczności. Władysław Reymont przeznaczył morgę ziemi pod budowę przyszłej szkoły. To między innymi tym podarunkiem zyskał sobie wdzięczność charłupskich chłopów. Kiedy Polacy żegnali go w 1925 roku, na pogrzeb przybyli również mieszkańcy Charłupii i okolicznych wsi. Delegacja złożyła na grobie Noblisty wieniec z szarfą, na której widniał napis: "Swojemu Przyjacielowi – chłopi z Sieradzkiego'' 

Dworek w Charłupii Wielkiej, w którym mieszkał Władysław Reymont

 Trochę to szalony pomysł ale wyobraziłem sobie, jak podczas niedzielnej mszy, w której z pewnością  brał udział wielki pisarz w pewnym momencie odwrócił się i spojrzał na stojącego kilka rzędów dalej 15 letniego Marcina Chudzika. Gdy ich spojrzenia się spotkały Reymont skinął w geście pozdrowienia głową. Marcin odwzajemnił pozdrowienie delikatnym skinieniem. Wiedział co to za Wielki Pan. Wszyscy we wsi o nim mówili, że taki ludzki Pan ten Reymont.